Thông qua công tác kiểm sát việc giải quyết đề nghị xem xét lại đối với Quyết định mở thủ tục phá sản số 01/2019/QĐ-MTTPS ngày 04/3/2019 của Tòa án nhân dân tỉnh L, Viện kiểm sát nhân dân cấp cao tại Hà Nội nhận thấy quá trình giải quyết yêu cầu mở thủ tục phá sản, Tòa án nhân dân tỉnh L có vi phạm, cần thông báo để rút kinh nghiệm chung.

Nội dung vụ việc:

Ngày 29/12/2007, Công ty cổ phần thủy điện SP (Công ty SP, Bên A) và Tổng công ty cơ khí xây dựng TL (Công ty TL, Bên B) ký kết Hợp đồng thi công xây dựng số 42/HĐXD/SĐHL-CKTL/2007 (sau đây viết tắt là Hợp đồng số 42), Bên A giao thầu cho Bên B thực hiện việc thi công xây dựng cầu TP thuộc Dự án đầu tư xây dựng công trình thủy điện NC do Bên A là Chủ đầu tư. Hợp đồng có hiệu lực kể từ ngày ký và hết hiệu lực sau khi hai bên tiến hành thanh lý hợp đồng theo luật định.

Trên thực tế, công trình xây dựng cầu TP đã hoàn thành và đưa vào sử dụng từ lâu, mặc dù hai bên đã nhiều lần thực hiện đối chiếu công nợ, nhưng đến nay vẫn chưa thực hiện xong việc thanh lý hợp đồng. Theo Biên bản đối chiếu công nợ lập tháng 01/2014 và Biên bản đối chiếu công nợ lập tháng 01/2015 (có xác nhận của cả hai bên) thì Công ty SP còn nợ Công ty TL là 18.888.613.045 đồng (trong đó nợ gốc là 11.300.543.672 đồng, còn lại là nợ lãi chậm thanh toán);

Còn theo Biên bản đối chiếu công nợ lập tháng 8/2018, tính đến ngày 31/7/2018 Công ty SP còn nợ Công ty TL số tiền là 19.153.075.118 đồng, trong đó nợ gốc là 7.300.543.672 đồng, nợ lãi chậm thanh toán là 11.852.531.447 đồng. Tuy nhiên, Biên bản này do Công ty TL lập, không có xác nhận của Công ty SP.

Tại Biên bản làm việc giữa hai công ty lập ngày 28/7/2018, Công ty SP và Công ty TL thống nhất sẽ sắp xếp thời gian làm việc để chốt số liệu công nợ còn lại và thống nhất lộ trình thanh toán, Biên bản này có chữ ký của cả hai bên.

Ngày 17/01/2019, Công ty TL có đơn yêu cầu Tòa án nhân dân tỉnh L (nơi Công ty SP có trụ sở) mở thủ tục phá sản đối với Công ty SP với lý do: Tính đến nay, Công ty SP còn nợ Công ty TL số nợ gốc chưa thanh toán là 7.300.543.672 đồng, nợ lãi chậm thanh toán là 11.852.531.447 đồng và đã mất khả năng thanh toán.

Ngày 31/01/2019, Tòa án nhân dân tỉnh L thụ lý vụ việc “Yêu cầu mở thủ tục phá sản” số 01/2019/TLST-PS và ngày 04/3/2019, ban hành Quyết định mở thủ tục phá sản số 01/2019/QĐ-MTTPS, quyết định mở thủ tục phá sản đối với Công ty SP.

Ngày 13/3/2019, Công ty SP có đơn đề nghị xem xét lại Quyết định mở thủ tục phá sản số 01/2019/QĐ-MTTPS ngày 04/3/2019 của Tòa án nhân dân tỉnh L.

Vấn đề cần rút kinh nghiệm:

Theo Biên bản làm việc giữa Công ty TL và Công ty SP lập ngày 28/7/2018 và các Biên bản đối chiếu công nợ lập vào tháng 01/2014, tháng 01/2015 và tháng 8/2018 thể hiện hai bên vẫn chưa thống nhất được số liệu nợ và lộ trình thanh toán. Biên bản làm việc ngày 28/7/2018 thể hiện việc các bên hiện đang chờ thỏa thuận về công nợ và lộ trình trả nợ. Khi yêu cầu mở thủ tục phá sản, Công ty TL không xuất trình được tài liệu, chứng cứ chứng minh đã hết thời hạn 03 tháng kể từ ngày khoản nợ đến hạn mà Công ty SP không thực hiện nghĩa vụ thanh toán. Vì vậy, theo quy định tại khoản 1 Điều 4, khoản 1 Điều 5 Luật Phá sản, Công ty TL chưa có quyền nộp đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản đối với Công ty SP.

Theo Điều 17 của Hợp đồng số 42 ngày 29/12/2007 quy định: “Hợp đồng có hiệu lực kể từ ngày ký và hết hiệu lực sau khi hai bên tiến hành thanh lý hợp đồng theo luật định”. Tuy nhiên đến nay hai bên chưa tiến hành thanh lý Hợp đồng nên Hợp đồng này vẫn đang có hiệu lực. Mặt khác tại Điều 10 của Hợp đồng số 42 ngày 29/12/2007 quy định: “Trong trường hợp có tranh chấp trong quá trình thực hiện hợp đồng, các bên chủ động bàn bạc để tháo gỡ và thương lượng giải quyết. Trường hợp không đạt được thỏa thuận giữa các bên, việc giải quyết tranh chấp sẽ đưa ra Tòa án tỉnh L, phán quyết cuối cùng của Tòa án buộc các bên phải tuân theo, bên nào thua kiện sẽ phải chịu mọi phí tổn của Tòa án”.

Như vậy, bản chất tranh chấp giữa hai công ty là tranh chấp về nghĩa vụ thanh toán theo Hợp đồng thi công xây dựng số 42. Lẽ ra, Tòa án nhân dân tỉnh L phải trả lại đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản và hướng dẫn Công ty TL khởi kiện yêu cầu Tòa án giải quyết tranh chấp về Hợp đồng thi công xây dựng (theo thỏa thuận của các bên tại Điều 10 của Hợp đồng số 42 ngày 29/12/2007) để thụ lý vụ án kinh doanh thương mại và giải quyết tranh chấp theo quy định của pháp luật tố tụng dân sự và pháp luật về xây dựng.

Tòa án nhân dân tỉnh L thụ lý đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản, ban hành Quyết định mở thủ tục phá sản số 01/2019/QĐ-MTTPS ngày 04/3/2019 là vi phạm quy định tại khoản 1 Điều 4, khoản 1 Điều 5, khoản 2 Điều 42 Luật phá sản 2014 về cơ sở để xác định Doanh nghiệp mất khả năng thanh toán, về Người có quyền nộp đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản và điều kiện ban hành Quyết định mở thủ tục phá sản.

Tại phiên họp giải quyết đơn của Công ty SP đề nghị xem xét lại Quyết định mở thủ tục phá sản số 01/2019/QĐ-MTTPS ngày 04/3/2019 của Tòa án nhân dân tỉnh L, Đại diện Viện kiểm sát nhân dân cấp cao tại Hà Nội đã đề nghị hủy Quyết định mở thủ tục phá sản nêu trên và đã được Tòa án nhân dân cấp cao tại Hà Nội chấp nhận.

Viện kiểm sát nhân dân cấp cao tại Hà Nội thông báo để các Viện kiểm sát nhân dân các tỉnh, thành phố trong khu vực cùng tham khảo và rút kinh nghiệm./.

Bài viết: Thủy Bùi (Viện 4-VC1)